BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN KALKANI: PROBİYOTİKLER
Probiyotik Nedir?
-Probiyotikler sindirim sistemi ve bağışıklık sistemi sağlığımız için yararlı olan canlı organizmalardır. Probiyotikler yararlı bakteriler ve mayalardır. Bakteriler genellikle zararlı, bizleri hasta eden organizmalar olarak görülür fakat vücudumuzla iyi bakteriler de kötü bakteriler de mevcuttur. Probiyotikler vücutta doğal bir şekilde bulunur ve zararlı bakterilerin meydana getirdiği hastalıklarla savaşır.
Probiyotik Türleri Nelerdir?
Vücutta bir çok probiyotik türü vardır ve bunların bir çoğu hakkında pek bilgi yoktur. En yaygın iki türü vardır:
-Laktobasil: En yaygın probiyotiktir. Yoğurt ve diğer fermente gıdalarda bulunur.
-Bifidobakteri: Bazı süt ürünlerinde bulunur. Hassas bağırsak sendromunda semptomları hafifletici yararı vardır.
-Saccharomyces boulardi: Probiyotiklerde en çok bulunan maya türüdür.
Probiyotik İçeren Besinler
-Yoğurt, süt, ayran, kefir, tarhana, ekşi mayalı ekmek, sirke, nar ekşisi, lahana turşusu, salatalık turşusu, süzme peynir, çedar, mozarella, şalgam, boza, kombu çayı.
Probiyotiklerin Faydaları
1-Probiyotikler sindirim sisteminizdeki iyi bakterilere yardımcı olur. Hastalık, sık antibiyotik ilaç kullanımı, kötü beslenme nedeniyle sindirim sisteminizde oluşan dengesizliği dengeler.
2-Probiyotikler ishalin tedavisine yardımcıdır. İshali önleme veya şiddetini azaltma özellikleriyle bilinen probiyotikler yapılan araştırmada özellikle antibiyotik kullanımıyla oluşan ishal sorununun %42 oranında azalttığını gözlemlemişlerdir. Ayrıca antibiyotik kullanımı dışında oluşan ishal sorunu için de önleyicidir.
3-Probiyotik takviye kullanmak ruh sağlığınızı korur. Yapılan çalışmalarda probiyotik takviyelerin ruhsal bozuklukları iyileştirebileceği yönündedir. Depresyonu olan 40 hasta üzerinde yapılan çalışmada probiyotiğin iyileştirici özelliği gözlemlenmiştir. Ayrıca 8 hafta probiyotik takviyesi alan insanlar, takviye almayan insanlara göre depresyon seviyeleri daha az bulunmuştur. Bununla birlikte anksiyete, öfke, obsesif kompulsif bozukluk, stres ve takıntı durumlarında da azaltıcı etkisi görülmüştür.
4-Kalp sağlığınızı korumaya yardımcı olur. Kolesterolü düşürür.
5-Probiyotikler egzamanın ve bazı alerjilerin şiddetini düşürür. Bazı probiyotik türleri araştırmalarla da destekli olarak çocuklarda egzamanın şiddetini ve görülme olasılığını düşürdüğü gözlenmiş fakat araştırmacılar bu konuda kesin bir şey söyleyebilmeleri için ellerinde daha fazla verinin olması gerektiği görüşündeler.
6-Probiyotikler sindirim sistemi bozukluklarınn semptomlarını azaltmaya yardımcı olur. Ülseratif kolit, nekrotizan enterekolit ve İrritabl Bağırsak Sendromu rahatsızlıklarının semptomlarını azaltmaktadır.
7-Bağışıklık sisteminizi güçlendirir ve enfeksiyonlara karşı direnç gösterir. Vücudunuzda zararlı bakterilerin çoğalmasını engeller ve bazı probiyotiklerin de vücutta doğal antikorların çoğalmasına yardımcı olduğu görülmüştür.
8-Probiyotikler kilo vermenize ve yağ yakmanıza yardımcı olur. Daha uzun tok kalmanız ve daha fazla kalori yakmanızı sağlar fakat bazı probiyotikler kilo aldırabilir bu yüzden bilinçli şekilde kullanmakta yarar var çünkü kilo alıp verme ile ilgili derinlemesine araştırmalar hala sürmektedir.
Probiyotiklerin Zararları ve Yan Etkileri
Probiyotikler gıdalarda bulundukları miktarla zararsızlardır fakat daha az bilinen probiyotikler hakkında bilgiler daha az olduğundan zararı ve yan etkisi tamamen kişinin sağlık durumuna bağlı olacaktır.
Olası yan etkileri şunlardır;
-Sindirim rahatsızlıklarına neden olabilir. Kabızlık ve su kaybı yaşanabilir fakat yan etkilerin azalması için düşük dozlardan başlanmalı ve yavaş yavaş yükseltilmelidir. Eğer şikayetleriniz artıyor ve bunun yanında gaz veya şişkinlik durumları yaşıyorsanız doktora başvurmalısınız.
-Alerjik tepkimelere neden olabilir. Süt, yumurta ve soya gibi gıdalar kişiden kişiye göre alerjenik durum gösterebilir.
Probiyotikler Nasıl Kullanılır?
-Doğal gıdalar dışında kapsül, tablet veya toz halinde bulunur. Belli bir kullanım dozajı yoktur çünkü kullandığınız şekle göre değişir. Doğru kullanım için aldığınız takviyenin üzerinde yazan miktar kadar kullanmanız önemlidir. Bizim önerimiz probiyotik takviyesi almadan önce doktora başvurmanız.
Prebiyotikler ile Probiyotikler aynı mıdır?
-İkisi de farklı şeylerdir. Probiyotikler insan vücudundaki yararlı bakterilerdir. Prebiyotikler ise yiyeceklerle alınan fakat sindirim sistemine dahil olmayan bileşendir. Prebiyotikler, probiyotiklerin sayısını ve etkinliği uyarmaktan sorumludur.
Probiyotik kullanımı Covid 19 üzerinde etkili mi?
-Bazı araştırmalar ve araştırmacılar probiyotik takviyesinin Covid-19’a karşı bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve enfeksiyonu azalttığını öne sürüyor. Bu konuda bir çok hipotez bulunmaktadır. Bu yüzden daha çok araştırma gereklidir ve araştırmacıların çalışmaları hala sürmektedir.
PROBİYOTİKTEN ZENGİN EV YAPIMI TARİFLER
Ev Yapımı Probiyotikli Yoğurt Tarifi
Malzemeler:
1 litre süt
Yarım şase probiyotik tozu (aktarlardan veya internetten bulabilirsiniz)
Hazırlanışı:
Tencerede 15-20 dakika kaynattığınız sütü ılımaya bırakın. Ilıdığından emin olduktan sonra cam kavanoza alın ve yarım şase probiyotik tozunu ekleyin. Tahta kaşık yardımı ile karıştırın (Metal kaşık kullanmayın). Kapağını kapattıktan sonra üstünü iyice örtün ve yaklaşık 4-5 saat bekletin. Son olarak buzdolabına kaldırabilirsiniz. Sağlıklı ve bol probiyotikli yoğurdunuz hazır. Şimdiden afiyet olsun!
Kefir Tarifi
Malzemeler:
Kefir mayası (aktarlardan veya internetten bulabilirsiniz)
Süt (kaynatılmış daha sonra da ılıtılmış - oda sıcaklığında)
*** Kefir mayasına metal kaşık değdirmeyin yoksa kendini salar. Ahşap veya plastik olmalı.
Hazırlanışı: Süzgeç yardımıyla kefiri suyunu süzün. Daha sonra cam kavanoza aldığınız oda sıcaklığındaki sütün içine süzdüğünüz kefiri ekleyin (metal kaşık kullanmadan) Kavanozu hafifçe salladıktan sonra ağzını bir tülbentle kapatın. Güneş görmeyen, karanlık bir yerde 1 gün boyunca bekletin. Kefirinizin biraz daha ekşi olmasını istiyorsanız iki gün de bekletebilirsiniz. Hafif katı kıvamlı bir kefir elde edebilirsiniz bu konuda dert etmeyin sulandırarak da kullanmanız mümkün. Afiyet olsun!
Sirkesiz (Probiyotikli) Lahana Turşusu Tarifi
Malzemeler:
Yarım kilo lahana
1 tane havuç
Kaya tuzu
Tatlı elma (küçük boy)
Ayçekirdeği içi (yoksa nohut)
1 litrelik kavanoz
Hazırlanışı: 1 litrelik kavanoza iyice yıkanmış ve iri kesilmiş lahanaları doldurun. Boşuk kalmayacak şekilde iyice bastırarak yerleştirin. Havuçları da ince ince dilimleyip ekleyin. Kavanozun ortasına gelince durun. Elmadan iki ince dilim kesip (çekirdeklerini çıkarın) ekleyin ve aynı zamanda 3-4 diş sarımsağı da ekleyin ve sıkıştırmaya devam edin. Bakteriyel yapıyı destekleyecek olan ayçekirdeği içini ekleyin (ayçekirdeği içi yok ise nohut da kullanabilirsiniz) Daha sonra lahana eklemeye devam edin sıkıca bastırarak dolana kadar doldurun. En üstüne geldiğinizde 1 yemek kaşığı kaya tuzunu ekleyin ve tercihen klorsuz suyunu ekleyip işlemi bitirin. (Klorsuz su elde etmek istiyorsanız musluk suyunuzu kaynatıp soğuttuktan sonra klorsuz şekilde kullanmanız mümkün.) Kapağını kapatmadan önce hava kabarcıklarını yok etmek için hafifçe kavonoza vurun ve vurduktan sonra kavanozdaki su seviyesini tekrar kontrol edin çünkü hava kabarcıkları dolacağından kavanozdaki su seviyesi azalacaktır. Bu yüzden sebzelerin tamamının su gördüğüne emin olun, suyun altında kalsınlar. Kapağını kapatıp mutfağınızın bir köşesinde saklayabilirsiniz. Suyunun azalması durumunda su eklemesi yapabilirsiniz. En az 3-4 gün sonra turşunuz olacaktır. Daha uzun süre bırakırsanız daha yoğun ve ekşi tat olacaktır. Tamamen sizin damak zevkinize göre şekillenecektir. Olduktan sonra buzdolabına kaldırarak fermentasyonu durdurabilirsiniz. Afiyet olsun!
*** Turşularda sirke ve limon kullanmıyoruz çünkü sirke de probiyotik yapıdadır. İçerisinde probiyotik vardır ve koyduğunuz ortamı kontrole alır yani baskın olur ve sizin kurmak istediğiniz probiyotik yapıyı bastırmaya çalışır bu yüzden sirkedeki probiyotiği içerek ayriyetten alabilirsiniz fakat turşunuza eklememeniz sizin yaptığınız turşudaki farklı probiyotikleri hayatınıza katmanızı sağlar. Limon ise ortamın asitesine karışıyor ve turşuda oluşabilecek farklı türdeki yapıların çeşitliliğini engelliyor.
