Hem lezzeti hem de besleyiciliğiyle kahvaltılarımızın vazgeçilmezi olan, yağını kullandığımız, tariflerimizde kullandığımız ve çeşit çeşit olmasıyla birlikte sofralarımızı da tatlandıran zeytin hakkında gelin daha fazlasını öğrenelim.
"Zeytin dalı uzatmak” deyimini birçoğumuz duymuş veya kullanmışızdır. Konuya bu deyimin bir rivayetiyle girmek isterim. Eski Ahit mitolojisine göre, Nuh peygamber tufan durulduktan sonra gemisinden bir beyaz güvercin uçurmuş ve bu güvercin bir zaman sonra ağzında bir zeytin dalıyla geri dönmüş, gemidekiler de tufanın durduğunu ve suların çekildiğini bu durumdan anlamışlardır. O günlerden bu günlere bu rivayetle birlikte ağzında zeytin dalı olan güvercin, barışın sembolü olarak zihinlerimizde yer etmiştir. Bunun gibi birkaç rivayet daha var fakat gelin şimdi hem barışın sembolü hem de mitolojide ölümsüz ağaç olarak da bilinen zeytin hakkında daha fazla şeyler öğrenelim.
Zeytin ağacı, akdeniz ikliminde yetişen uzun ömürlü ve birçok yerde kolaylıkla yetişen bir ağaçtır. Genellikle sebze olduğu bilinir fakat bu yanlıştır çünkü zeytinbir meyvedir. İçerisindeki vitaminler ve mineraller sayesinde insan vücudu için bulunmaz bir şifa kaynağıdır. Ülkemizin de birçok şehrinde yetişmektedir. Genellikle Marmara bölgesi başta olmak üzere Manisa, Hatay, Muğla gibi şehirlerde de yetiştirilip ticareti yapılmaktadır. Zeytinyağı olarak üretilecek zeytinler ise daha çok Ayvalık zeytinidir fakat Ege’de yetiştirilen birçok zeytin de zeytinyağı yapımı için kullanılmaktadır. Şu bilgiye de vermek gerekir ki yeşil ve siyah zeytin aynı ağaçtan toplanmaktadır. Toplanma zamanlarına göre renklerinde de farklılık olmaktadır yani erkenden hasat edilenler yeşil zeytin olarak, daha da beklemiş zeytinler siyah zeytin olarak sofralarımıza gelmektedir. Genellikle erken hasat zeytinyağları zeytin siyahlaşmaya başlamadan önce toplanır ve bu şekilde zeytinyağı elde edilir. Zeytinin kullanımını birçoğumuz mutfak olarak bilsek de şampuan, sabun, krem gibi kozmetik ürünlerinde de kullanıldığını görüyoruz.
Zeytinlerin yaygın çeşitlerinden bazıları şunlardır:
Memecik zeytini, Edremit zeytini, Domat zeytini, Gemlik zeytini, Halhalı zeytin, Eşek zeytini, Çekişte zeytini, Çelebi zeytin, Ayvalık zeytini…
Zeytin Besin Değerleri (100 gramında)
·Karbonhidrat: 6,4 gr
·Yağ: 11,0 gr
·Protein: 0,90 gr
·Kolesterol: 0
·Lif: 1,7 gr
·Sodyum: 735 mg
·Potasyum: 8 mg
Siyah zeytin kalorisi:
-5 grama denk gelen 1 adet zeytin 6 kalori iken 6 adetten oluşan siyah zeytin yaklaşık 30 kaloridir. 100 gram siyah zeytinise 115 kaloridir.
Yeşil zeytin kalorisi:
-1 adet yeşil zeytin yaklaşık 7 kalori iken 6 adetten oluşan yeşil zeytinporsiyonu 43 kaloridir. 100 gram yeşil zeytin ise 155 kaloridir.
Zeytinin Faydaları
1- Kandaki fazla kolesterolü alır.
2- Hücre zarlarını kansere karşı korur.
3- Kalsiyum,A, C, D, K, E vitaminleri açısından zengindir.
4- Bağırsakların daha iyi çalışmasını sağlar.
5- Düzenli olarak zeytin tüketen kişinin kolon kanserine yakalanma riski düşüktür.
6- Zeytin, kalbi korumak için faydalı olan oleik asidini içerir.
7- Siyah zeytin, kırmızı kan hücrelerinizin oksijen taşıması için önemli olan iyi bir demir kaynağıdır
8- Antioksidanlar bakımından zengindir.
9- Zeytinler, iltihapla mücadeleden mikroorganizma büyümesini azaltmayakadar yararları vardır.
10- Kolajen üretimini arttırdığından kozmetik alanında sıkça kullanıldığını görürüz.
11- Uzun süre tok tutarken, sabah kahvaltıda alınması gereken yağ grubunu zeytinden karşılayabilirsiniz.
Lezzetli Zeytinli Tarifler
Zeytin Ezmesi
Malzemeler:
500 gram Şems siyah zeytin
1 diş sarımsak
6-7 yemek kaşığı Ahsaf natürel sızma zeytinyağı
1 çay kaşığı kekik
2 çay kaşığı sumak
1,5 çay kaşığı tuz
1 tatlı kaşığı limon suyu
Yarım çay kaşığı taze çekilmiş karabiber
2 tatlı kaşığı taze biberiye (isteğe bağlı)
Hazırlanışı: Zeytininçekirdeklerini çıkaralım. Sarımsak, limon suyu, taze biberiye ve 5 yemek kaşığızeytinyağı ile birlikte blendırdan geçirelim. Kalan zeytinyağınıkıvamına göre ekleyelim. Son olarak baharatları ekleyerek karıştıralım. Hazırladığımız zeytin ezmesini cam kavanozlara koyup havayla temas etmemesi için üzerine zeytinyağı ekleyelim. Buzdolabında muhafaza edecek şekilde yaklaşık 15-20 gün saklayabilirsiniz. Afiyet olsun!
Kırma Yeşil Zeytin Salatası
Malzemeler:
2 kase çekirdeği ayıklanmış Şems yeşil zeytin
2 adet orta boy domates
2 adet orta boy kuru soğan
1 adet yeşil biber
4 yemek kaşığı Ahsaf natürel sızma zeytinyağı
1 adet limonun suyu
Maydanoz, nane
Tuz, sumak, pulbiber
Hazırlanışı:
Bütün sebzeleri küçük olacak şekilde doğrayalım. Soğanı doğradıktan sonra sumakla iyice ovalım. Yeşil zeytin, soğan ve kalan sebzeleri bir kaba alalım. Zeytinyağı, limon, pulbiber ve tuz ile de soslayalım. Şimdiden afiyet olsun!
Focaccia Ekmeği
Malzemeler:
5 su bardağı un
1 paket instant maya
2,5 su bardağı ılık su
45 ml Ahsaf natürel sızma zeytinyağı
1 yemek kaşığı toz şeker
10 gram tuz
Üzeri İçin:
10 adet cherry domates
60 gram ufak kesilmiş kuru domates
5 dal kekik
150 gram dilim Şems siyah zeytin
5 dal biberiye
Hazırlanışı: İlk adım olarak derin bir kapta su, maya, şeker ve zeytinyağını karıştırıp 5 dakika bekleyelim. Ayrı bir kaba unu ve tuzu ekleyip azar azar sulu karışımı bu kaba ekleyerek yaklaşık 15 dakika yoğuralım. En az 12 saat olacak şekilde üzerini streçleyip buzdolabında mayalanmaya bırakalım.
İyice kabarınca sızma zeytinyağından tabana, taban görülmeyecek şekilde dökelim ve hamuru kaba alalım. En az da 3-4 saat kabın içinde üstü örtülü bir şekilde dinlendirelim. Üzerine ve elimize zeytinyağı döküp parmak uçlarımızla izler bırakalım. Daha sonra üzerine dilediğimiz malzemeleri ekleyelim. (Bu malzemeleri (kuru domates, zeytin, kekik vb.) dilerseniz içine de ekleyebilirsiniz.)
200 derece fırında 35-40 dakika üzeri iyice kızarana kadar pişirelim. Dilerseniz çıkardıktan sonra da üstüne zeytinyağı sürebilirsiniz. Afiyet olsun!
Zeytinli Açma
Malzemeler:
1 çay bardağı Gündoğdu süt
Yarım çay bardağı sıvı yağ
Yarım çay bardağı ılık su
1 adet Gündoğdu yumurta
1 yemek kaşığı şeker
1 tatlı kaşığı tuz
1 paket instant maya
4,5 su bardağı un
İç Malzemeler:
Zeytin ezmesi ya da zeytininçekirdeklerini çıkarıp robottan geçirerek kendi ezmenizi elde edebilirsiniz.
Üzeri İçin:
1 yumurta sarısı
Çörekotu, susam ya da haşhaş
Hazırlanışı: Yoğurma kabına tüm sıvı malzemeleri ekleyelim ve karıştıralım. Üzerine şeker ve mayayı ekleyerek tekrardan karıştıralım. Unun yarısını ekleyip tuzunu da ekleyip tekrardan karıştıralım. Kalan unu da ekledikten sonra hamuru yaklaşık 10 dakika iyice yoğuralım. Daha sonra 1 saat kadar mayalandıralım. Mayalanan hamurdan limon büyüklüğünde bezeler ayıralım.
Bezelerin üzerine erimiş tereyağı ya da margarini az miktarda ekleyip bezeyi tezgah üstünde yemek tabağı büyüklüğünde açalım ve zeytin ezmesi sürüp rulo yapalım. Yaptığımız iki ruloyu birbirine kıvırarak yuvarlak açma formu verelim. Daha sonra yağlı kağıt serdiğimiz tepsiye dizerek üstünü bir bezle örterek yarım saat de tepside mayalanmasını bekleyelim. Daha sonra üzerine yumurta sarısı sürüp isteğimize göre de çörekotu veya susam ekleyip önceden ısıtılmış 180 derece fırında üzeri kızarana kadar pişirelim. Afiyet olsun!