Çok uzun yıllardır ülkemizde kullanılan ama son zamanlarda yaygınlaşan bir yemeklik yağdır sade yağ. Onun gündeme gelmesinin etkilerinden bir de yabancı mutfaklarda da kullanılıyor olması. Artık farklı ülkelerin yerel lezzetlerine erişimimiz biraz daha kolay olmaya başlayınca, bizim memleketimizde yüzyıllardır tüketilen gıdaları, o güzel ve albenili ambalajlarında görünce tanımaya başlıyoruz maalesef.

Güney Asya mutfağına özgü bu yağ Hindistan, Pakistan,Nepal,Bangladeş, Sri Lanka gibi ülkelerde gerek yemek pişirme, gerek dini riüteller için kullanıldığı gibi şifa kaynağı olarak da tüketilmektedir. Hint mutfağının vazgeçilmez bir parçası olan ghee yağ burada manda sütünden üretilmektedir. Ancak Hindular dini törenlerinde kullanılmak üzere sadece inek sütünden elde edilen ghee yağı üretmektedirler.

Güney Asya’yı anladık da Türk mutfağında nerelerde kullanılıyor diyecek olursanız, ilk aklımıza gelen yerler Şanlıurfa ve Gaziantep. Ama dediğimiz gibi; sadeyağı tanıyanların sayısı her geçen gün artıyor. Buna bağlı olarak kullanıldığı coğrafya da giderek genişliyor.

SADEYAĞ NEDİR

Sadeyağ hayvansal içerikli bir yağdır. Yani tereyağı gibi... Hatta ilk aşaması tereyağıdır.Adından da anlaşılacağı gibi, sadeleştirilmiş bir yağdır.Tereyağının içinde bulunan su, protein ve şeker maddelerin ayrıştırılması ve sadece geride kalan süt yağının kullanılmasıdır esasen. Bu yanıyla Hindistan’ın meşhur ghee yağı ile benzer özelliklere sahiptir. Hangi hayvanların sütüyle yapıldığı gibi temel farklar varsa da gheeyağı ile sade yağ aynı aileden yağlardır ve hatta kardeştirler.

TEREYAĞI, SADEYAĞA DÖNÜŞTÜĞÜNDE NE GİBİ FARKLAR OLUŞUR

Her iki yağ arasında en belirgin fark yağ oranlarıyla açıklanabilir. Sadeyağ %99 oranında yağ içerirken tereyağının yağ oranı %80-82 civarındadır. Dolayısıyla bu yağ oranı tüm dengeleri değiştirecek bir miktara sahiptir. Bu fark da kokuya, tada ve aromaya yansır; hem de olanca güzelliğiyle! Sadeyağ kullanarak yapılan yemekler ve tatlılarda sütün ve süt yağının yoğun ve mükemmel lezzeti hemen anlaşılır.

SADEYAĞ NASIL YAPILIR

Sade yağıevinizde 1 saat kadar bir zaman ayırarak hazırlamanız da mümkün.

Denemek isterseniz aşağıda paylaştığımız tarifteki aşamaları dikkatlice uygulayarak güzel sonuç elde edebilirsiniz.

Biz 1 kilotereyağıyla yaptık tarifimizi. Dilerseniz miktarını arttırıp azaltabilirsiniz. Tek malzememiz tereyağı olacak.

Derin bir tencereye tereyağımızın tamamını koyup erimeye bırakıyoruz. Eritme-kaynatma-süzme gibi üç temel aşamadan oluşacak olan tarifimizin kaynatma süreci yaklaşık 40-45 dakika arasında sürecektir. Eritme ve kaynatma işlemleri boyunca ocağımız hep en düşük ayarında olmalı; yağımızın yanmasını istemeyiz.

Tereyağı eriyip kaynamaya başladıkça üstünde oluşan köpükleri kaşıkla toplayıp tencereden alıyoruz. Bu yağı sadeleştirmek için onun içinden uzaklaştıracağımız asıl kısım. Temelde tüm bu süre içerisinde yapacağımız işlem de bu köpükleri toplayıp atmak.

Artık köpük oluşmuyorsa ve yağın içindeki tortulu tabaka dibe doğru çökmeye başlamışa sona yaklaşıyoruz demektir. Köpüklenme bittiğinde ocağın altını kapatıp üçüncü adım için uygun büyüklükte bir kavanozun ağzına bir süzgeç (çay süzgeci olabilir) koyuyoruz. Süzgecin üzerine de bir tülbent ya da benzeri ince bir örtü yerleştiriyoruz ve yağı güzelce süzüyoruz.Aman dikkat, yanmayın!

Tülbentten yavaş yavaş süzülüp kavanoza akan sadeyağımız oluyor. Bizim yaptığımız gibi 1 kilogram tereyağı kullandıysanız elinizde 700 gram kadar sade var demektir.

Son bir aşama da artık ona form kazandırmak için olacak. Kavanozda oda sıcaklığında ve kapağı açık şekilde donmasını bekliyoruz. Temiz bir tülbenti kavanoza serip içine toz vb. istenmeyen maddeler kaçmasını önleyebilirsiniz.Donduktan sonrasında kavanozun kapağını kapatıp buzdolabınakaldırabiliriz. Minik bir hatırlatma; sade yağ tereyağına göre daha yoğun olduğu için, yemeklerinizde ve tatlılardaki kullanımınızı bu özelliği göz önünde bulundurmalısınız. Oranı azaltmanız uygun olacaktır.

SADE YAĞ NEREDE SATILIR, NASIL TEMİN EDİLİR

Sadeyağı yukarıdaki tarifimize göre evinizde hazırlayabileceğiniz gibi hazır olarak da temin edebilirsiniz. Farklı farklı ürünler piyasadaki şarküteri ve market reyonlarının yanı sıra online satış mağazalarında da mevcut. Güvenilir gıda ürünlerini tercih etmenizi öneririz.

Gündoğdu Gıda’nın 200 gramlık amblajlarındaki sadeyağlar ile yeni yeni tarifler deneyebilir ya da farklı gramajlardaki tereyağlarından birini alıp evde kendiniz sade yağ yapabilirsiniz.

YAĞ DEYİP GEÇMEYİN, SADEYAĞIN FAYDALARINA BİR BAKIN

Sadeyağın içindebütirik asit denen ve bağırsak sistemimiz için son derece faydalı bir yağ asidi bolca bulunmaktadır. Bağırsak duvarları için son derece önemli konumdaki bütirik asit vücudumuzda yeterince varsa sindirim sistemi rahatsızlıklarının oranı da düşmektedir.

İlginç bir bilgi daha; sadeyağ bir süt ürünü olmasına rağmen süt ürünlerine alerjisi olanlar tarafından rahatlıkla tüketilebiliyor. Bunu sadeyağ hazırlanırkenki buharlaşma işlemine borçluyuz. Alerjiye sebep olan malzemeler buharlaşma yoluyla uzaklaşınca tehlike geçmiş oluyor.

İçeriğindeki K2 vitamini de var ve K2 vitamini kemiklerimizin güçlenmesini sağlar.

Ayrıca A vitamini sayesinde sadeyağ sağlıklı cilt için destekleyici konumda.

Eğer bir çorba kaşığı sade yağ tüketirsenizvücudunuza 100 kcal almış olursunuz.

Sadeyağın yanma derecesi 250 derecedir. Bu da onun ısıya dayanıklı olması anlamına gelir ve pişirme sırasında serbest radikaller oluşturmasının önüne geçer.

Kolay kolay bozulmaması da harika bir özellik. Bu sayede,hazırladığınız sadeyağı yaklaşık 1 yıl boyunca buzdolabında saklayabilirsiniz.

Başlıkta da dediğimiz gibi; onun yağ olduğuna bakmayın; aslında son derece masum…Kolesterolü düşürür ve zayıflamaya yardımcı olur.

Gaziantep’in en meşhur tatlısı baklavalarıdır malum… O baklavaların lezzetinde ustalığın, Antep fıstığının payı ne kadar büyükse sadeyağın da katkısı o kadar çoktur şüphesiz. O zaman evde sadeyağ kullanarak lezzetli bir baklava yapmaya ne dersiniz?

Tarifimiz hemen aşağıda.

SADE YAĞLI BAKLAVA

Malzemeler:

250 gram Sadeyağ (eritilmiş)

40 adet hazır baklava yufkası

150 gram Antep fıstığı

Şerbetini Hazırlamak İçin:

4 su bardağı toz şeker

4 su bardağı su

2 dilim limon

Hazırlanışı:

Öncelikle yufkalarımızı kullanacağımız tepsinin boyutunagöre ayarlamamız gerekiyor. Bunun için yufkaların varsa fazlalık kısımlarını toplu halde kesiyoruz.

Baklava tepsimizi sadeyağ ile güzelce yağlıyoruz. Tepsiye 3 yaprak yufkayı güzelce seriyoruz. Her 3 katta bir yufkaların üstünü sadeyağ ile iyice yağlıyoruz. 20 kat boyunca bu şekilde yufkaları bu işlemden geçiriyoruz. 20. katta yufkanın üzerine dövülmüş fıstık içini eşit bir şekilde serpip, kalan 20 yaprak yufkamızı da yine 3 er yaprakta bir sadeyağ ile yağlıyoruz. Yufkalar bittiğinde, yufkaların kenar kısımlarını düzenliyoruz.(Yufkaların kenarlarını tepsinin içine doğru saklayacak biçimde.) Sonrasında istediğimiz şekilde dilimliyoruz. Dilimlerken yufkaların yırtılmaması için özenli olmak gerekiyor.

Geldik fırınlanma aşamasına…Önceden ısıtılmış fırında altlı üstlü ve fanlı şekilde 30 dakika pişiriyoruz.

Baklavamızın yufkası pişerken şerbeti için hazırlık yapabiliriz artık. Bir tencerede 4 bardağı toz şekeri ve 4 su bardağı suyu, kısık ateşte şeker eriyinceye kadar karıştırıyoruz. Şeker eriyip kaynadıktan sonra 2 dilim limonun suyunu ekliyoruz ve 20 dakika daha çok kısık ateşte kıvam alıncaya kadar kaynatıyoruz.

Kızaran baklava yufkalarımızı fırından çıkarıyoruz. Yufkalar da şerbet de sıcakken şerbetleme işlemini yapmamız gerekiyor. Bir kepçe ile şerbeti yavaş yavaş yufkaların her yerine eşit gelecek şekilde döküyoruz. Sakin sakin..Yanmadan ve yufkaları hamurlaştırmadan… Şerbet bazen fazla gelebilir. Artan kısmı yufkalara eklemeyin ki baklavanızın kıvamı bozulmasın. 2 saat kadar baklavanın şerbetini çekmesi için bekliyoruz. Sonrasında baklava dilimlerinin üstünü ister bütün ister dövülmüş Antep fıstığı ile süsleyebilirsiniz.