Ülkemizde fermante edilmiş etin farklı farklı çeşitleri üretilip tüketilmektedir. Bunlardan en iyi bildiklerimiz sucuk ve pastırmadır. Kavurma da bir et saklama yöntemiyle yemek kültürümüze kazandırılmış çok özelbir üründür. Sosis ise bu üç yiyecek kadar yemek kültürümüze girmiş olmayan, ancak ayaküstü sokak beslenmesinde sıklıkla tüketilen bir işlenmiş et ürünüdür.

Etin çeşitli baharatlarla harmanlanıp yoğurulması ve sonrasında hayvan bağırsağı içerisine yarı ya da tam pişirilerek hazırlanması sosisin genel üretim sürecini tanımlar. Geleneksel sosisler bu anlamıyla sucukla benzer süreçleri yaşasa da endüstriyel ürünlerin makus kaderi ona da sirayet etmiştir. Hayvan bağırsağına alternatif olarak sıklıkla sentetik hazneler kullanılmaktadır. Ama temelde sucuk-sosis ve salamı aynı aile içerisinde değerlendirebiliriz.

Baharatların çeşitliliği sebebiyle ürünün çıkış noktasının Çin ve Orta Doğu-Hint bölgesi olduğu düşünülür. Ancak M.Ö. 500 yıllarında Çin ve Yunan kaynaklarında sosisin varlığına dair kaynaklara ulaşılmıştır. Tüm bu bilgilerden sonra sosisin Almanya’da icat edildiğini ve oraların geleneksel bir yiyeceği olduğunu da belirtelim. En ünlü sosisi de Frankfurter’miş.

Sosis yapım aşaması kürleme, kurutma, tütsüleme ve donma gibi adımların takibiyle olur. Ancak etin cinsine bağlı olarak, farklı kültürlerden üretim teknikleri, kullanılan baharatlar ve pişirme yöntemleri farklılık göstermektedir.

Sosisin saklanması için genelde soğuk ortama ihtiyaç vardır. Yani satın aldığımız sosisi tüketene kadar buzdolabında saklamamız gerekir.

Ülkemizde çokça kullanılan sosis içeren yiyecek klasik sosisli ya da hot dog. Ayaküstü sokak lezzeti olarak köfte ekmeğin yerini aldığı zamanlar oluyor. Mesela maç ve konser zamanları stadyumlar ve konser alanlarında sosisliye sıklıkla rastlarız. Ayrıca okul/dershane kantini gibi yerlerde de sosisli talep edilen bir ürün olmuştur.

Değişik bir tarif ve sunum önerisi olarak corn dog/mısır kaplamalı sosis denemeye ne dersiniz? İşte tarifi :

CORN DOG/MISIR KAPLAMALI SOSİS

Malzemeler:

·1.5 su bardağı mısır unu

·1su bardağı+ çeyrek su bardağı un

·Çeyrek su bardağı şeker

·1 paket kabartma tozu

·Çeyrek çay kaşığı tuz

·1adet yumurta (çırpılmış)

·1.5 su bardağı süt

·1 yemek kaşığı bal

·1 yemek kaşığı sıvı yağ

·10-12 tane sosis

·10 -12 tane çöp sis çubuğu (ortadan ikiye bölünecek)

·Sıvı yağ (kızartmak için)

Hazırlanışı;

1.Küçük derin bir tencereye sıvı yağ koyalım ve orta ateşte yağı kızdıralım.

2.Bu sırada, büyükçe bir kasede kuru malzemeleri; mısır unu, un, şeker, kabartma tozu ve tuzu karıştıralım.

3.Harmanladığımız malzemelerin üzerine çırpılmış yumurta, süt, sıvı yağ ve bal ekleyipiyice karıştıralım.

4.Sosisleri dolaptan çıkarıp kağıt havluyla ya da uygun bir bezle iyice kurulayalım.

5.Her bir sosis parçasını çöp şişlere geçirelim.

6.Uzun bir su bardağına hazırladığımız karışımdan biraz döküp, sosisli çubuklarımızı bu karışıma batıralım. Sosisli çubuklarımızın her yerini bu karışımla kaplandıktan sonra, yavaşça bardaktan çekelim.

7.Sosisli çubuklarımızı yağda çevirerek her yeri altın sarısı renk alana kadar 2-3 dakika kızartıp afiyetle yiyelim.

Atıştırmalık, ayaküstü yemelik ya da kahvaltılık olarak sosis, menülerimizde sıklıkla yer alabilir. Peki yemek olarak? Evet sosisi yemek olarak da öğlen ya da akşam vakitleri sofranıza sunabilirsiniz. Hatta aşağıda yer alan tarifimizi harika bir makarna sosu olarak kullanmanız da mümkün.

Malzemeler:

·250 gr dana sosis

·1 yemek kaşığı domates salçası (acı seviyorsanız biraz da acı biber salçası ilave edebilirsiniz.)

·2 yemek kaşığı sıvı yağ

·Yarım su bardağı sıcak su

·1 tatlı kaşığı kekik

·Yarım çay bardağı domates sosu (mevsiminde değilseniz ve konserveniz yoksa, kullanmasanız da olur.)

Hazırlanışı:

1.Sosisleri küçük küçük dilimleyerek işe başlayalım.

2.Yayvan bir tencere ya da tavaya sıvı yağ koyalım ve sosisleri bu yağda 2-3 dakika karıştırarak ve her iki yüzü de kızaracak şekilde kavuralım.

3.Ardından, sosislerin üzerine salçayı ve kullanacak isek domates sosunu ya da rendelenmiş domateslerimizi ekleyelim.

4.Daha sonra, kekiği ve yarım sıcak suyu ilave edip karıştıralım. Bu şekilde yaklaşık 5 dakika daha pişirelim.

5.Sosisin pişme süresi kısa olduğundan hızlıca hazırlayabileceğiniz bir tarif olan salçalı sosisi, dilerseniz su-salça ve domates miktarlarını arttırarak daha sulu bir kıvamda kullanabilirsiniz. Bu kıvamı özellikle makarna sosu olarak kullanacağınız zaman tercih edebilirsiniz. Afiyet olsun.

SOSİSİN BESİN DEĞERİ NEDİR

Bilindiği gibi sosis işlenmiş bir et ürünüdür. Çoğu işlenmiş gıda ürünün de olduğu gibi sosis de günümüzde geleneksel yapım aşamalarından uzaklaşmış, raf ömrünü uzatmak ve çeşitli pişirme ya da lezzet avantajları sağlamak için içinde katkı maddeleri bulunduran da bir ürün haline gelmiştir.

Bir başka başkalaşım durumu da sosis yapımında kullanılan etin cinsidir. Normalde %100 dana eti kullanılarak (farklı ülkelerde domuz eti gibi etler de kullanılabilir) yapılmasına karşın, maliyetlerin düşürülmesi amacıyla özellikle tavuğun (deri, kemik, kıkırdak vb.) farklı kısımlarının kullanılmasıyla da üretiliyor.

Biz geleneksel sosise en yakın lezzet olarak %100 dana etinin kullanıldığı sosisleri baz alarak besin değerlerini belirteceğiz.

Buna göre; 100 gramlık dana sosisi tüketen birinin 150 kalori alacağını, bununla birlikte 0.3 gram karbonhidrat,14 gram yağ, 5.6 gram proteinin de vücuduna gireceğini söyleyebiliriz. Porsiyonun küçültülmesi halinde 40 gram sosis için kalori değeri 60, 30 gram sosis için ise 45 kcal olacaktır.

SOSİS ALIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR

Sosis alırken dikkat edeceğimiz hususlarda, önceliğimiz yine etiket bilgisi olmalı. Hangi firma tarafından üretildiği, üretim ve son tüketim tarihinin belli olduğu ürünleri almaya özen göstermeli, ürünün ambalajında hasar olup olmadığına, renginde-kokusunda bozulma emareleri bulunup bulunmadığına bakılmalı.

Çok önemli bir başka konu da saklama koşulları… Soğuk zincir bozulmadan tüketilmesi çok çok önemli bir üründür sosis. Dolayısıyla marketlerde kampanya zamanı kasa kenarlarına, soğutucu dışında konan ürünlerden fiyatı ne olursa olsun uzak durmanızı tavsiye ederiz.

Etiketleri okuyun ve içeriği hakkında bilgi edinin!

Çoğu gıda ürününün içindeki maddeler hakkında bilgimiz sınırlıdır. Ya belirtilen o maddenin harfler ve rakamlarla ifade edilen ismine dair bir fikrimiz yoktur ya da ne olduğunu bilsek bile bahsi geçen maddenin vücudumuzdaki etkisine dair bilgilerimiz sınırlıdır. İşte bu duruma ışık tutması için birkaç madde hakkında kısaca bilgi vermenin doğru olacağını düşünüyoruz. Örneğin; E-120-Carmine. Bu madde renk oluşturmak için kullanılır. E-621 yani Glutamat ise güzel bir lezzet yaratır. Ancak güzelliği o kadar masum değildir. Çünkü bu lezzet sizi o ürüne bağımlı hale getirmeye yarar.

Gelelim E-250’ye. Sodyum nitrit koruyucudur. Ama bizi değil gıdayı korur. Bağırsak mikroflorasını bozan bu madde kanserojen etkiye sahiptir.

Şimdiye kadar ara sıra, yukarıdaki bu bileşenlerden oluşan sosislerden tükettiyseniz paniğe kapılmayın. Bu ürünler sağlığa zararlı olsa da, vücudunuza asıl zararı bu tür yiyecekleri beslenme rutininiz haline getirerek verirsiniz.

Her şeyde olduğu gibi sosis vb. gıdalarda da aşırıya kaçmamak, nispeten daha "temiz” içerikli ürünleri araştırıp, onları tüketmeye gayret etmek önemlidir.

Ayrıca et ürünü içeriyor, sağlıklıdır diye düşünerek işlenmemiş etin yerine alternatif olarak sosis, salam gibi ürünleri koymamak da gerekir.

Ancak zaman zaman yapabileceğiniz pratik ve lezzetli bir kaçamak için sosisitercih edebilirsiniz.

Afiyet olsun.