İzmir'de Sokak Yemekleri Kültürü Nasıl?
Türkiye'nin farklı bölgelerinden ve yurtdışından İzmir'e yerleşen birçok insan burada yaşamayı seçiyor. Bu açıdan Türkiye'nin en çok ilgi gören şehri İzmir denilebilir.İzmir konumu, iklimi ve tesislerinin yanı sıra mutfağıyla da dikkat çekiyor.İzmir'e yerleşenler, İzmir mutfağının çok lezzetli ve zengin olduğu konusunda hemfikirdir. Ege Bölgesi tarih boyunca dünyanın en önemli merkezlerinden biri olmuştur ve olmaya devam etmektedir.Ege bölgesinin kalbi olan İzmir, halen ülkenin ve dünyanın birçok yerinden göç almaya devam ediyor.Doğal güzellikleri, bitki çeşitliliği, tarihi ve kültürel zenginliği mutfağına da yansımıştır.Bugün Ege mutfağının ünü tüm dünyaya yayılmıştır.İzmir'de yaşamayı seçen yabancılar dünyanın farklı noktalarından ve kültürlerinden gelseler de ortak kanı yemek kültürü ve çeşitliliği açısından İzmir'in bir cennet olduğu yönündedir.
Ege kültürü, Osmanlı, Yunan, Yahudi, İtalyan ve Fransız mutfaklarının etkileriyle şekillenen zengin bir gastronomi çeşitliliğine sahip olan İzmir, yerel lezzetleri dünya mutfağıyla harmanlayan bir şehir.En büyük avantajı doğal bitki, meyve ve sebze çeşitliliğidir.Bu nedenle İzmir'in semt pazarları çok ünlüdür.Hemen hemen her semtin kendi pazarı vardır.Semt pazarlarının büyüklüğü ve çeşitliliğine dikkat çeken Bostanlı Organik Pazarı, Yeryüzü Pazarı, Foça Ağının Türkiye'deki tek üyesi Toprak Pazarı, 110 yıllık geçmişiyle dikkat çeken Ödemiş Cumartesi Pazarı ve Türkiye'nin ilk kasabası Sığacık Mahallesi'nde kurulan Seferihisar Kaleiçi Organik Hali'ninİzmir'e yerleşen yabancılar tarafından dikkatle takip edilmektedir. Bu devasa açık hava pazarları yer halk ve turistler tarafından çok seviliyor.
Bir deniz kenti olan İzmir'de yılın her mevsiminde deniz ürünleri bulmak mümkündür.Özellikle kıyı şeridi balık lokantaları ve balık pazarları açısından oldukça zengindir.İzmir bünyesinde Güzelbahçe ve Bostanlı ilçeleri dikkat çekerken, yaz aylarının gözde tatil beldeleri olan Urla, Çeşme ve Foça, balık lokantalarının kalitesi ve deniz ürünleri çeşitliliği açısından öne çıkıyor.İzmir'e yerleşen yabancılar kısa sürede bu bölgeleri keşfederek müdavim oluyorlar. Otların ve mezelerin çeşitliliği, Türkiye'nin dünyaca ünlü kebaplarının ve sofra balıklarının lezzetini artırıyor.Salata her öğünün olmazsa olmazı.İzmir bu konuda övgüyü hak ediyor.Zeytinyağlı taze fasulye, ekşi Girit kabağı, kabak çiçeği dolması, kenger, kereviz dolması, otlu peynirli ıspanaklı börek, gözleme, enginar dolması, zeytinyağlı yaprak sarma, turp otu salatası, hindiba salatası, hardal otu salatası, sarmaşık salata, deniz börülcesi, ısırgan otu salatası, kavurma helvacık, peynir Yunan ezmesi, kabak tarator, ızgara enginar, ege ot tabağı, cunda ezmesi bu lezzetlerden sadece birkaçı.
Sağlıklı beslenme adeta şehrin mottosu.Bu nedenle İzmir'de vejeteryan ve vegan beslenenlerin beslenme alternatifleri oldukça geniş.Otları, mezeleri, sebze yemekleri ve dünyaca ünlü kaliteli zeytinyağı ile veganları ve vejetaryenleri mutlu eden bir mutfak ortaya çıkıyor.Şehrin hemen her köşesinde vegan ve vejetaryen menüleri olan kafe ve restoranlara rastlamak mümkün.Özellikle Alsancak, Karşıyaka, Bostanlı gibi merkez ilçeler bu konuda zengin alternatifler sunuyor.
İzmir sokak yemekleri ve atıştırmalıklarıyla da ünlüdür.Burada yaşayan yabancılar simit, boyoz, kumru, söğüş, kokoreç gibi İzmir'in yerel sokak lezzetlerini keşfediyor ve kısa sürede bu lezzetlerin hayranı oluyor.
Bir İzmir Klasiği; Boyoz…
İzmir'de fırınlarda ve sokak satıcıları tarafından satılan popüler bir atıştırmalıktır. Boyoz, 15. yüzyılın sonlarında İspanya'dan Sefarad Yahudi göçmenler tarafından ülkeye getirilen bir Türk hamur işidir.Günümüzde orijinal tarifine göre sadece İzmir'de hazırlanmaktadır.Börek un, Ayçiçek yağı ve tahin ile yapılır. Tahin boyozun besin değerini artırmakla birlikte hamurun kat kat kabarmasını da sağlar.Boyoz ayrıca peynir, et, zeytin, enginar veya ıspanak gibi malzemelerle doldurulur.Geleneksel olarak, bu lezzetli börek, karabiber serpilmiş katı haşlanmış yumurta ve bir bardak Türk çayı eşliğinde kahvaltının vazgeçilmez bir parçası olarak servis edilir.
Simit Değil Gevrek…
Simit, Türkiye'nin en geleneksel hamur işidir.Her yerde, kelimenin tam anlamıyla her yerde bulabilirsiniz.Ancak genellikle farklı formlarda, kıvamlarda ve renklerdedir.Bu çeşitlilikten dolayı en iyi simiti hangi şehirde bulabileceğiniz tartışılır.Ama İzmir'e özgü bir tartışma da var.Simit yok, gevrek var.Yapılış mantığı ve verdiği mutluluk aynı olsa da üretim yöntemleri farklıdır.Gevreğin mayalanma süresi simitten daha kısadır.Simit soğuk pekmeze batırılır ve gevrek, kaynayan pekmeze batırılır, yani temelde farklı şeylerdir. Gevrek, 450 yıl önce Kırım'dan İzmir'e göç eden Tatarlar tarafından getirilmiş.Günümüzde fırınlanmış muadillerine göre daha büyük boyutlarda ve farklı malzemelerle sunulmaktadır. Kısacası gevrek ve simit arasındaki temel fark, pişirme işlemidir. İzmir’e yolu düşen herkesin güzel bir çay yanında sokak gevreği yemesi ise kesinlikle tavsiyemizdir.
Kumru Sandviç
Tarihi 150 yıl öncesine dayanan ve 2017 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından İzmir Kumrusu olarak tescillenen Kumru, özel ekmeği içinde İzmir tulum peyniri, kaşar, domates, biber, sucuk ve salamla hazırlanan bir sandviçtir.Genellikle nohut mayasından yapılan ekmek, ortası büyük, ucu ince olan şekli sayesinde güvercin kuşuna (Kumru kuşu) benzediği için adını bu sandviçten almıştır. İzmirliler kumruyu çok severler ve her zaman yerler- kahvaltıda, öğle yemeğinde, akşam yemeğinde ve hatta atıştırmalık olarak!
O Bir Efsane; Kokoreç
Kokoreç, terbiyeli, şişlenmiş kuzu bağırsaklarından yapılan bir Türk yemeğidir.İzmir'de günün her saati özellikle geceleri kokoreç satan satıcılara rastlayabilirsiniz.Ama İzmir'de yiyeceğiniz kokoreç biraz farklı olacak.
Ekmeğin üzerine kaşıkla konulan, tabakta ya da tavada pişirilen ince kıyılmış domatesli kokoreçten farklı olarak İzmir kokoreci daha büyük bir dilime sahiptir.Kömürde pişirilen tüm kokoreçler, bıçakla ekmek içinde kesilip üzerine kimyon dökülerek, lokum gibi ağızda dağılması dikkate alınarak hazırlanır.
Gecelerin Yıldızı Midye
Denize kıyısı olan hemen hemen her şehirde olduğu gibi midyenin en tazesini İzmir'de bulabilirsiniz.Şehir midyesinin diğerlerinden farkı daha küçük olması ve soğuk servis edilmesidir.Ayrıca tarçın, kuş üzümü ve çam fıstığı içermezler.İzmirliler midyeyi sadece karabiber ekleyerek yerler.Midye iyi pişmiş pirinçten yapılmadığı için eti de tazedir.
Sakata Severlere Söğüş
Sakatat seviyorsanız İzmir'de mutlaka tatmanız gereken bir diğer sokak lezzeti de söğüş.Söğüş hazırlanırken başın dil, yanaklar, beyin gibi kısımları küçük parçalara ayrılarak lavaşlara sarılır.İsteğe bağlı olarak bol kimyon, pul biber, maydanoz, domates ve soğan eklenir.Sakatat pişmiş fakat soğuk yenir. En lezzetli söğüşü Tilkilik, Hisar, Bostanlı başta olmak üzere İzmir'in hemen her köşesinde bulabilirsiniz.
İzmir Lokma
Küçük, yuvarlak ve şuruplu bir kızarmış kek olan lokma, İzmir'in en meşhur tatlısıdır.Ateşte kızartılan hamur parçalarının üzerine şerbet dökülerek hazırlanır.İzmir sokaklarında gezerken hayır için kurulan küçük tezgahlarda bu lezzetli ve pratik tatlıyı bedavaya yemek mümkün.
Torpil (Torpido)
Torpil, İzmir'de hemen hemen her fırında bulabileceğiniz, üzerine kar yağmış gibi görünen, içi muhallebi olan külah şeklinde bir tatlı.
Pekmeze benzeyen bir hamur içine krema sürülerek üzerine pudra şekeri serpilerek hazırlandığı için İzmirliler külah kek de derler.Tatmadan önce tatlının açık kısmını fındık veya Antep fıstığına batırmayı unutmayın.
Tatlıların Şahı Şambali
Şam pastası olarak da bilinen Şambali, İzmir'in bir diğer ünlü lezzetidir ve sokak satıcıları tarafından yağlı kağıtlara sarılarak satılır. Şambali irmikle yapılır.Ayrıca bu tatlıda yumurta, un ve yağ da yok.Şambalinin üzerine dilerseniz fıstık, fındık veya badem koyabilirsiniz.Seyyar satıcılar dışında lezzetli bir Şambali için Karşıyaka Hisarönü'ne de uğrayabilirsiniz.
500 Yıllık Lezzet Subye Şerbet
Sefarad mutfağından 500 yıllık tatlı bir içecek olan subye, ezilmiş kavun çekirdeklerinden yapılır.İzmir'in kaybolmaya yüz tutmuş ama yine de bulabileceğiniz sokak lezzetlerinden biridir. Bir yıl önce kurutulan kavun çekirdekleri macun haline getirilerek bir miktar su ile süzdürülür.Bu şerbet yüksek miktarda A vitamini ve potasyum içerir.Kavun kokulu bu serinletici içecek yazın buzla servis edilir.