Farklı bölgelere göre çeşitlilik gösterir. Mesela Karadeniz pidesi, içinde genelde kıyma, domates ve soğan ile oluşturulan iç ile hazırlanır. Bu pide türü Türkiye'deki düğünlerde, ev davetlerinde ve cenazelerde misafirleri ağırlamak için sıkça tüketilmektedir. Aynı zamanda Anadolu’da da birçok çeşidi bulunur. Peynirli pide, kuşbaşılı pide, karışık pide gibi bir sürü çeşide sahiptir ve Anadolu’da en çok tüketilen kıymalı pidedir. İç Anadolu’da bir araya gelen kalabalık aileler mevsim salatası ve ayranla birlikte sıkça tercih ederler çünkü fırında hazırlatılır ve servisi kolaydır. Temel olarak pidedeki çeşitlilik hazırlanan içlere göre değişir.
Pide İsmi Nereden Gelmektedir?
Kelime kökeni Yeni Yunanca"píta πίτα” sözcüğünden alıntıdır. Bu, "yassı hamur ekmeği” anlamına gelir.Yunanca bu sözcük ise, Aramice/Süryanice "lokma, ekmek parçası” anlamına gelen "pettā פתתא” sözcüğünden alıntıdır.
Ramazan Pidesinin Tarihi
Bugün konumuz, her yıl Ramazan ayıyla birlikte hayatımıza giren, sıcacık, mis gibi kokusuyla insanların Ramazan ayını hasretle beklemesine sebep olan Ramazan pidesi. Her sene haberlerde görmeye aşina olduğumuz o kuyruk bilindiği üzere taptaze ramazan pidesi almak için. Öyle ki, ramazan pidesi almak için minikler oyunlarından ayrılıp, yetişkinler ise gün sonunun tüm o yorgunluğuna rağmen güzelim pidesini almak için yollara düşüyor. Oruç olan insanlar, saatlerce süren açlıklarının ardından kavuşmayı iple çektikleri ramazan pidesi için sırada bekliyorlar. Akşam saatleri yaklaştıkça fırınlardan çıkan o mis, taze ekmek kokusu insanları adeta büyülüyor. Hazır Ramazan ayındayken, belki de bir pide kuyruğundayken bu yazıyı okuyorsanız, her tarafta gördüğümüz bu pidenin hakkında ilginç bilgiler öğrenmeye hazır olun!
Söylenilene göre Osmanlıda bazı insanlar özel pide için iftarlarını geç yapmayı göze alırlarmış. Kendi taze yumurtalarını, çörek otlarını ve susamlarını götürüp başında beklerlermiş. Eski zamanlardan beri büyük bir önem taşıyan Ramazan pidesi, Osmanlıdan bu yana 500 yılı aşkın süredir devam eden bir gelenek. İftarda ve sahurda afiyetle tüketilen bu ekmek, mayalı hamurdan yapılır ve genellikle yuvarlak şekildedir. Ekmek hamurundan farkı ise pide hamurunun daha cıvık olması gerekmektedir. Ustaların Ramazan pidesinin üzerine sürdükleri şifa adı verilen özel bir sos vardır. Pide yumurtasız ise kullanılır. Şifa, un ve su karışımının kaynatılmasıyla elde edilir. Bu karışımı ustalar, pidelerinin fırından kuru çıkmaması için kullanırlar.
Anadolu’nun bazı yörelerinde pideye Tırnaklı denir. Böyle denmesinin nedeni fırın ustalarının parmak uçlarıyla tırnaklayıp hamura şekil vermelerinden dolayıdır. Ustalar bu işlemi hamur çok kabarmasın diye yaparlar. Ancak Tırnaklı günümüzde kebapçıların taş fırınında pişen, ramazan pidesine göre daha kuru ve küçük olan pidelere verilen addır. Çoğunlukla kebabın yanında közlenmiş sebzelerle birlikte servis edilir.
Ramazan Pidesinin Besin Değerleri
Susamlı pidenin ortalama kalorisi 669 kcal, susamsız pidenin ortalama kalorisi 518 kcal’dır. Kalorisi yüksek bir besin olması sebebiyle dikkatli tüketilmelidir yoksa kilo alımına sebep olabilir. Ramazan pidesi, protein, demir, potasyum, kalsiyum gibi besin değerlerine sahip olsa da çoğunluğu karbonhidrat içeren bir besin olması sebebiyle uzmanlar tarafından ekmek yerine bir porsiyonu 1 avuç içi kadar olacak şekilde tavsiye edilir. 258 kalori olduğu bilinen 100 gramlık bir ramazan pidesi günlük kalori ihtiyacının yüzde 13’ünü karşılar. Bu 100 gram ramazan pidesi protein ihtiyacının yüzde 15’ini, lif ihtiyacının yüzde 16’sını, kalsiyum ihtiyacının yüzde 2’sini ve potasyum ile demir ihtiyacının yüzde 4’ünü karşılamaktadır.
Ramazan Pidesi Çeşitleri
2020’den beri süregelen korona virüsle mücadele süreciyle birlikte birçok insan evde ekmek yapmayı denedi. Evlerde çeşit çeşit ekmekler denendi, birçoğu da başarılı oldu. Ramazan ayıyla gelen kısıtlamalarla, haliyle dışarıya çıkıp, kuyruklarda beklemek istemeyen, risk altına girmek istemeyen insanların en çok aradığı sorulardan biri de evde ramazan pidesi tarifi oldu. Neyse ki 1 saatinizi ayırarak sıcacık, harika dokusuyla iftar sofralarına çok yakışacak pideler yapabilirsiniz. Yeni uğraş arayanlar için lezzetli ve eğlenceli bir yöntem olan ekmek pişirmek ustalık gerektiren bir sanat. O zaman birlikte Ramazan’da yapılabilecek farklı pide çeşitlerinin tariflerine ve püf noktalarına bakalım!
Yumurtalı Ramazan Pidesi Tarifi:
İlk olarak vazgeçilmez klasiklerden, Ramazan denilince bile kokusu buruna gelen yumurtalı, susamlı, çörek otlu pide tarifimize bakıyoruz.
Malzemeler:
Hamuru için:
1 paket hazır maya
Yarım çay kaşığı toz şeker
4 su bardağı un
1 çay kaşığı tuz
2 su bardağı ılık süt
4 yemek kaşığı sıvı yağ
Üzeri için:
1 adet yumurta sarısı
1 yemek kaşığı yoğurt
Yarım yemek kaşığı sıvı yağ
3 yemek kaşığı un
3 yemek kaşığı su
1 yemek kaşığı süt
Susam ve çörekotu
Yapılışı:
Derin bir kapta unu, mayayı, şekeri ve tuzu karıştırın. Ilık süt ve sıvıyağı ekleyerek yoğurmaya başlayın. Hamur kıvama geldiği zaman hamurun dışına biraz yağ sürüp, üstünü kapatıp bir saat mayalanmaya bırakın. 1 saatin ardından mayalanan hamuru ikiye bölün ve elinizle daire şeklinde açın. Un ve suyu karıştırıp parmaklarınızı ıslatarak pideye istediğiniz şekli verin. Klasik pide şekli vermek için parmak ucunuzla dışarıdan satın alınan pide görüntüsünde bastırmanız yeterli olacaktır. Şekil verdikten sonra 20 dakika daha mayalanma için bekletin. Mayalanmanın ardından verdiğiniz şeklin üzerinden tekrar geçin. Küçük bir kapta yumurta sarısı, yoğurt, süt ve sıvıyağını karıştırıp pidelerin üzerine sürün. Susam ve çörek otunu serptikten sonra 200 derece fırında üzeri kızarana kadar pişirin. Afiyet olsun!
Püf noktalar:
Soğukta mayalanma hızlandığı için pide hamurunuzu soğuk fırında bekletirseniz daha hızlı mayalamış olacaksınız. Bu işlem esnasında fırının içine sıcak su koymak, mayalanma işleminin daha hızlı gerçekleşmesine yardımcı olacaktır.
Sade Ramazan Pidesi Tarifi:
Yumurta sevmeyenler veya alerjisi olanlar olarak Ramazan pidesinden vazgeçmek olmaz tabii! Yumurta kokusundan rahatsız olanlar için farklı bir alternatif olarak sade, susamlı, isterseniz çörek otlu tarife bakalım!
Malzemeler:
Hamuru için:
2 bardak un
1 su bardağı su
1 çorba kaşığı yaş maya
1 tutam tuz
Üzeri için:
Çörek otu
Sıvıyağ
Su
Yapılışı:
İlk olarak kuru malzemeleri yani 2 bardak unu, mayayı ve tuzu bir kaba alın. (Un miktarı markalara göre farklılık gösterebileceği için yanınızda ekstra yarım bardak unu bulundurun daha sonra duruma göre eklenebilir.) İlk aşamada karışıma suyun yarısını ilave edin ve yoğurmaya başlayın. (Yumuşak bir kıvam için lazım olması durumunda ekstra un ve su ekleyebilirsiniz.) Daha sonra hamuru tezgaha alın ve bir süre daha (5-10 dakika kadar) yoğurmaya devam edin. Derin bir kabın tabanına un serpin ve hamuru koyun. Hamurun üstüne tekrar un koyun ve kabın üzerini nemli bir bez ile kapatarak 1-2 saat bekletin. Ardından hamuru kaptan alıp 20 dakika kadar da tezgahta bekletin. Tezgaha un serperek hamura elinizle şekil vermeye başlayın ve pide şekline getirin. Üzerine su, zeytinyağı sürdükten sonra çörek otunu serpiştirin. 200 derece fırında üzeri kızarana kadar pişirin. Afiyet olsun!