SOSİS NEDİR
Sosis tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çok sevilen ve çok tüketilen bir şarküteri ürünüdür. Kahvaltılarda özellikle çocukların severek tükettiği sosis, beğenilen lezzeti ile pek çok kişinin tercih ettiği bir gıda maddesidir. Kahvaltıların yanı sıra atıştırmalıklarda, ara öğünlerde ve mezelerde de sıklıkla tercih edilmektedir. Dana, domuz, hindi gibi çeşitli hayvanlarının etinin genellikle baharatlarla yoğurularak hayvan bağırsağı içinde hazırlanması ile elde edilir. Sosis yarı ya da tam pişirilerek ambalajlanır bu nedenle tüketilmeden önce her sosis farklı şekilde pişirilir. Uzun, kısa, ince, tombul gibi pek çok farklı şekilde üretilen sosis, içeriğinde kullanılan etin cinsine göre de farklılaşır.
SOSİS NASIL ÜRETİLİR
Sosis çoğunlukla dana eti, hindi eti, tavuk eti ve domuz etinden elde edilir. Bunların yanı sıra sığır eti, deve eti, manda eti, kuzu eti, ördek eti ve kaz eti gibi farklı hayvanların etleri de kullanılır. Parçalara ayrılmış veya öğütülmüş bu etler çeşitli baharatlar ile harmanlanır. Bu karışım sosis kılıflarına yani geleneksel yöntemlerle temizlenmiş hayvan bağırsağına doldurularak ön pişirme işleminden geçirilir.
DÜNYACA ÜNLÜ SOSİS TÜRLERİ NELERDİR
Ülkemizde en çok kahvaltılarda tüketilen sosis dünya geneline baktığımızda ana yemeklerin ve sandviçlerin içinde yer aldığı gibi aperatif olarak da tüketilmektedir. Dünyadaki en meşhur sosis türleri şunlardır:
Bratwurst
Almanlara özgü bir sosis türü olan bu lezzet, günümüzde Amerika’da da yaygın olarak üretilmektedir. Almanya’da domuz etinden üretilen bu sosisler Amerika’da ise genellikle sığır etinden üretilmektedir. Yaklaşık olarak 40 çeşidi bulunan bu sosisin en çok tüketilen çeşidi ise Fränkishe adındaki açık renkte bir sosistir. Soğan, beyaz şarap ya da sirke ile pişirilen bu sosis çeşidi eskiden pazar günlerinin klasik bir lezzetiyken günümüzde artık yılın her dönemi tüketilmektedir.
Chorizo
İspanya’ya özgü bir sos çeşidi olan Chorizo, pişirilerek sıcak olarak tüketildiği gibi soğuk olarak da tüketilen çeşide sahiptir. Domuz etinden yapılan Chorizo’nun içinde bol miktarda kırmızı biber bulunur.
Banger
Birleşik Krallık’ta yaygın olarak tüketilse de diğer çoğu sosis çeşidi gibi Amerika’da da çok sık tüketilmektedir. Domuz eti, az miktarda ekmek ve su ile hazırlanan bu sosisler pratik ve hızlı hazırlanmasından dolayı daha çok kahvaltılarda tüketilmektedir. Aynı zamanda pub’larda da servis edilmektedir. Pembe ya da beyaz görünüme sahip olan bu sosisler tatlı a da tuzlu baharatlarla da çeşnilendirilebilirler. Hatta bazı çeşitlerinde adaçayı ve zencefil de yer alır.
Kolbasa
Geniş bir içerik yelpazesine sahip olan bu Kolbasa Rusya’da oldukça sık tüketilen bir sos çeşididir. Daha çok domuz eti ile elde edilen bu sosis popüler olarak ekmek arası peynir ve tütsülenmiş sosis şeklinde servis edilir. Bu şekilde ara öğün ve kahvaltılarda tüketilmesinin yanı sıra haşlanarak pişirildiğinde akşam yemeğinde tercih edilir.
Krakowska
İsmini Plonya’nın Krakow şehrinden alanKrakowska, oldukça kalın yapılı bir sosis türüdür. Kişniş, biber, sarımsak ve yenibahar ile harmanlanarak üretilmiştir.
Cumberland Sosisi
Sosise en çok önemi veren ülkelerin başında yer alan İngiltere’de muhakkak ki çoğu evde sosis bulunur. Halkın çoğu bu sosisi en iyi et olarak kabul ederler. Etli, tıknaz ve baharatlı bir sosis olan Cumberland sosisi, İngiliz kahvaltısının vazgeçilmezidir ve karabiber eşliğinde servis edilir.
SOSİS KALORİ VE BESİN DEĞERİ
Ülkemizde sevilen ve sıklıkla tüketilen et ürünlerinden biri olan sosis besin değeri yüksek bir gıdadır. Sosis kaç kalori diye merak edenler için, yapımında kullanılan etin cinsine göre kalori değeri değişmektedir. Örneğin dana etinden elde edilen dana sosis hindi etinden elde edilen hindi sosis çeşidine göre daha yüksek kaloriye sahiptir.
40 g dana sosis 60 kcal değerine sahiptir. Dana sosisin %70’ini yağ, %28’ini protein, %2’sini de karbonhidrat oluşturur. 40 g dana sosis içerisinde 5.6 g yağ, 2.24 g protein, 0.12 g karbonhidrat bulunur. 100 g hindi sosis 200 kcal değere sahiptir. 100 g hindi sosis içerisinde 13 g yağ, 10 g protein ve 2 g karbonhidrat yer alır. Hindi sosisin %52’sini yağ, %40’ını protein, %8’ini ise karbonhidrat oluşturur. 100 g piliç sosiste ise 198 kalori bulunmaktadır. 100 gramlık porsiyon içinde 14 g yağ, 11 g protein yer alır. Piliç sosisin içeriğinin %74’ünü yağ, %26’sını ise protein oluşturur.
SOSİS NASIL PİŞİRİLİR
Şarküteri grubunun en çok tüketilen ürünlerinden biri olan sosis kahvaltıların vazgeçilmez lezzetidir. Farklı pişirme yöntemine sahip olan sosis, ister kızartma ister haşlama olarak pek çok farklı şekilde pişirilebilir. Sosis pişirme yöntemleri şunlardır.
Sosisleri Tavada Kızartma
En çok uygulanan sosis pişirme yöntemlerinden biri olan tavada kızartma için tavayı ocağa koyarak 2 dakika ısınmasını bekliyoruz. Kızan tavanın içine bir yemek kaşığı Ayçiçek yağı ekleyerek tavanın her yerine yayıyoruz. Üzerine sosisleri koyarak 2-3 dakika pişirip çeviriyoruz. Bu şekilde 3-4 kere çevirerek sosislerin tamamen pişmesini sağlıyoruz.
Sosisleri Haşlama
Sosisleri haşlamak için derin sos tavasına biraz su koyarak kaynamaya bırakıyoruz. Eğer sosisleri bu şekilde haşlamak istiyorsak kaynayan suyun içine sosisleri atıp biraz tuz ekleyerek 15 dakika haşlıyoruz. Eğer salçalı olarak haşlamak istiyorsak suyun içine domates sosu ya da domates salçası ekleyip o şekilde kaynatıyoruz.
Sosisleri Izgarada Pişirme
Sosisleri ızgarada ya da mangalda pişirmek için bir tarafının yüksek bir tarafının düşük ısıya sahip olması gerekmektedir. Sosisleri mangalın yüksek ısıdaki yerine yerleştirerek 2 dakika bekletip çeviriyoruz. Sosisin üzerin koyu kahverengi bir renk oluyor yani mühürleniyor. Mühürlenen sosisleri orta ısıdaki ızgaraya alarak ortalama 10 dakika, pembe renk kalmayana kadar pişiriyoruz.
HOT DOG (SOSİSLİ SANDVİÇ) NASIL YAPILIR
Sosis denilince aklımıza gelen ilk lezzet kesinlikle Hot Dog’tur. 19.yy’ın sonuna doğru Amerikan kültüründe yer edinen sosisli sandviçler genel olarak "hot dog” ismi ile adlandırılır. Değişik tariflere göre hazırlanan sosisler pişirilerek sıcak, yumuşak ve uzun sandviç ekmeklerinin içine konulur. Sosisler lezzetini üzerine eklenen soslardan alır. Ülkemizde genellikle sarımsaklı, salçalı sos kullanılırken, dünya genelinde hardal ile kullanımı çok daha meşhurdur.
Malzemeler:
3 adet dana sosis
3 adet sandviç ekmeği
2 yemek kaşığı salça
Ketçap
Mayonez
Hardal
Yarım çay bardağı sıvıyağ
2 diş sarımsak
Salatalık turşusu
Tuz
Karabiber
Kekik
3 su bardağı kaynamış su
HOT DOG NASIL YAPILIR
Derin küçük tencereye yağı koyarak kızdırıp salça ile kavuruyoruz. Üzerine sarımsakları da ince ince doğrayıp, tuz, karabiber ve kekiği ilave ediyoruz. Sosislerin üzerine boylamasına çizik atarak suyun içine ekliyoruz. Salçalı sosu kısık ateşte 20 dakika kadar pişiriyoruz. Sosisler pişerken salatalık turşusunu ince uzun şekilde dilimliyoruz. Sandviç ekmeğimizin içini salçalı sos ile hafifçe ıslatıyoruz. İçerisine sosisi koyarak üzerine turşuları diziyoruz. Tercihe göre sosislerin üstüne ketçap, mayonez ve hardal dökerek afiyetle yiyoruz. Eğer salçalı yapmak istemiyorsak sosisleri kaynayan suda haşlayarak sandviç ekmeğimize koyup turşu ve üzerine istediğimiz sosları dökerek tatlandırabiliriz. Afiyet olsun!
