Kahvaltı sofralarımızdan eksik etmediğimiz zeytin, oldukça besleyici bir lezzettir. Çeşitli tariflerde de kendisine yer verdiğimiz bu lezzet, Zeytingiller familyasından gelen zeytin ağacının meyvesidir. Zeytin ağacı, Akdeniz ikliminde yetişen bir ağaçtır ve bu ağacın yaprakları her mevsim yeşil kalır. Oldukça uzun ömürlü olmasıyla bilinen zeytin ağacının ham ve olgunlaşmış olmak üzere 2 tür meyvesi vardır. Bunlardan ham olanı yeşil zeytin iken olgunlaşmış olanı ise siyah zeytindir.

Bu yazımızda ise ilk olarakzeytinin faydalarından bahsederek ne kadar besleyici bir lezzet olduğuna daha yakından bakacağız. Sonrasında da siyah ve yeşil zeytini biraz daha yakından tanıyacağız.

ZEYTİNİN FAYDALARI NELERDİR

Zeytin A, D, E ve K vitaminleri açısından oldukça zengindir. İçinde bolca yağ bulunması ve E vitamini içermesi nedeniyle bağırsakların çalışmasını kolaylaştırır. Aynı şekilde lifli yapısı da bağırsak sorunlarının azalmasına ve sindirimin daha rahat gerçekleşmesini sağlar.

Genel olarak sindirim sisteminin çalışmasına yardımcı olan zeytin, metabolizmayı hızlandırır. Mide problemleri yaşama riskini de azaltır, gastrit ve ülser gibi hastalıklara karşı koruyucu özelliğe sahiptir.

Bildiğiniz gibi zeytin özü ya da zeytinyağı içeren pek çok kozmetik ve bakım ürünüyle karşılaşıyoruz. Zeytin saçların nem ihtiyacının karşılanmasına katkı sağladığı için şampuanlarda kullanılır. Aynı zamanda saç dökülmesini önlemesi de zeytinle ilgili maddelerin şampuanlarda sık sık kullanılmasının bir başka sebebidir.

Zeytinin hücre yenilenme sürecinde rol oynaması ve hücrelerin yenilenmesinin sağlanması da sabun ve kremlerde çok kullanılmasının nedenidir. Kolajen üretiminin artmasına katkıda bulunan zeytin, E vitamini sayesinde bedenin genç ve sağlıklı görünmesini sağlar. Tırnak ve cilt için besleyicidir, vücut gelişimini destekler. Zihinsel gelişime olumlu etki eder.Kan hücrelerinin dengelenmesine ve yaşlanmanın etkilerinin azalmasına da katkı yapar.

Vücutta bakterilerin oluşumunu önleyen zeytin, kas ve kemik gelişimine katkı sağlar. Kalp ve damar hastalıklarına karşı vücudu korur. Kanser riskini düşürür ve zararlı hücrelerin vücuttan atılmasında olumlu etkisi vardır. Uzun süre tok tutması nedeniyle diyet yapan kişilerin zeytine öğünlerinde yer vermesi tavsiye edilir.

SİYAH ZEYTİN ÇEŞİTLERİ NELERDİR

Siyah zeytinin pek çok çeşidi vardır. Bu çeşitler zeytinin ne zaman toplandığına, üretimine ve büyüklüğüne göre belirlenmektedir. Şimdi bu siyah zeytin çeşitlerinin bazılarına kısaca bakalım.

Sele Zeytin: Zeytinin siyah renge kavuştuktan sonra toplanıp herhangi bir kimyasal işleme maruz kalmadan sadece tuz kullanılarak elde edilen halidir. Sele zeytin yapmak için zeytin bir süre tuzda bekletilir.

Salamura Zeytin: Salamura zeytin, adından da anlaşılabileceği gibi toplandıktan sonra yaklaşık 8 ay boyunca salamurada bekletilir. Salamuradan alındıktan sonra ise yağ eklenerek tatlandırılır.

Gemlik Siyah Zeytin: Bursa’nın Gemlik ilçesinde yetiştirilen zeytin çeşididir. Etli, küçük çekirdekli ve ince kabuklu bir zeytindir. Bu özellikleri nedeniyle kahvaltılarda sıklıkla tercih edilen Gemlik siyah zeytin, toplandıktan sonra tuzlu suda fermente edilir. Bu sayede zeytinin acı tadı uzaklaştırılmış olur. Zeytin doğal bir şekilde havalandırılarak sudan arındırıldıktan sonra da yağlanır. Bu zeytinin tenekede ambalajlanan haline ise teneke Gemlik siyah zeytin denir.

Siyah Kalamata Çizik Zeytin: Diğer zeytin türlerine göre daha iri bir yapıdadır. Zeytinler toplandıktan sonra çizilir ve 3 ay boyunca tuzlu suda bekletilir. Tuzdan arındırmak için ise süzme işlemi yapılır.

Saydığımız çeşitler dışında Edremit – Ayvalık zeytini, Edincik su zeytini, İzmir sofralık zeytin ve Eğriburun zeytini gibi birçok farklı siyah zeytin türü bulunmaktadır.

YEŞİL ZEYTİN ÇEŞİTLERİ NELERDİR

Yeşil zeytinin domat, memecik, erkence, uslu, eşek zeytini, vişne çizik yeşil zeytin, Edremit çizik yeşil zeytin ve kırma yeşil zeytin gibi pek çok çeşidi vardır. Bu çeşitlerinbelli başlılarına kısaca tanıyalım.

Domat: İri meyveli domat zeytini, Manisa Akhisar Havzası’nda yetiştirildiğini gördüğümüz bir zeytin türüdür. Çekirdekleri etinden kolayca ayrılabilen domat, yeşil haldeyken toplanmasının ardından tatlandırmak için birkaç işlemden geçer. Sonrasında zeytinlerin çekirdekleri çıkarılır. Çekirdeklerin yerine biber ve havuç gibi ürünler konularak "dolgulu zeytin” şeklinde satışa sunulur.

Memecik: İri bir zeytin çeşidi olan memecik; Muğla, Manisa, Denizli, Aydın, İzmir ve Antalya gibi birçok ilde üretilen bir zeytin türüdür. Hem yağlık hem de sofralık olarak tüketilen bu zeytindeki yağ oranı yaklaşık %30’dur.

Kırma Yeşil Zeytin: Henüz olgunlaşmadan toplanan zeytinler tokmak veya taş gibi aletlerle çekirdeklerine zarar vermeden kırılır. Kırılan zeytinler, acılıklarının gitmesi için suda bekletilir ve belli aralıklarla bu su değiştirilir. Sonrasında zeytinlerin yer aldığı suya limon ve tuz ilave edilir. Yaklaşık 10 gün boyunca bekletilen ve bu süreçte tuzunu iyice çeken zeytinler, kırma yeşil zeytin olarak satışa sunulur. Mardin, Gaziantep, Hatay ve Kahramanmaraş çevresinde yetişen "halhalı zeytin” de bu işlemlerden geçerek kırma yeşil zeytin haline getirilir.

Edremit Çizik Yeşil Zeytin: Edremit yöresinden toplanan zeytinler, tek tek çizilir. Doğal fermantasyon ile olgunlaştırılan Edremit çizik yeşil zeytin, buruk bir tada sahiptir.

SİYAH ZEYTİN NASIL YAPILIR

Siyah zeytin olgunlaşıp tamamen siyah renk olunca toplanmaya başlanır. Hasattan sonra yaralı veya ezilmiş zeytinler ayrılır. Yıkanan zeytinler fermantasyon için tuzlu suda bekletilir, zeytinlerin acılığının gitmesi ve kuruyup küçülmesi sağlanır. Bu arada da belli aralıklarla süzme işlemi yapılarak zeytindeki tuz oranı düşürülür. Salamura esnasında havalandırma yapılmasıyla da zeytin tatlandırılır ve bu işlem yaklaşık 4 ay sürer. Sonra ise zeytinler yağlamaya alınır.

YEŞİL ZEYTİN NASIL YAPILIR

Yeşil zeytinin siyah zeytinin olgunlaşmamış hali olduğunu daha önce söylemiştik. Erken hasat döneminde toplanan yeşil zeytinlerin kaliteli olanları ayrılır ve yıkanır. Yıkanan zeytinler su dolu bir kapta bekletilir. Güneş girmeyen bir yerde bırakılan zeytinlerin suyu haftada birkaç kez değiştirilir. Çizilmemiş yeşil zeytinlerin olgunlaşması yaklaşık 6-7 hafta sürer. Olgunlaşan zeytinlerin suyu boşaltılır. Zeytinlere kaya tuzu ve limon eklendikten sonra üzerine tekrar su eklenir. Bu şekilde zeytinler dilediğiniz tada kavuşacaktır.

Siyah Zeytin Kalori ve Besin Değerleri:

1 porsiyon siyah zeytin (6 adet, 28 gr) 27 kaloridir. 1 porsiyondaki karbonhidrat oranı %34 (1.39 gr) iken yağ oranı %61 (2.51 gr) şeklindedir. Geriye kalan %5’lik kısmı ise 0.19 gram ile proteindir.

100 gr Siyah Zeytinin Besin Değerleri:

Enerji: 116 kaloriSodyum (mg): 735

Karbonhidrat (g): 6.04Potasyum (mg): 8

Protein (g): 0.84Kalsiyum (mg): 88

Yağ (g): 10.9A vitamini (iu): 17

Lif (g): 1.6C vitamini (mg): 0.9

Demir: 6.28

Yeşil Zeytin Kalori ve Besin Değerleri:

1 porsiyon yeşil zeytin (6 adet, 24 gr) 35 kaloridir. 1 porsiyondaki karbonhidrat oranı (%19, 0.77 gr)

Aynı miktardaki siyah zeytine göre daha azdır. Protein oranı %6 (0.26 gr) olan 1 porsiyon yeşil zeytindeki yağ oranı (%75, 3.06 gr) ise oldukça fazladır.

100 gr Yeşil Zeytinin Besin Değerleri:

Enerji: 145 kalori Sodyum (mg): 1556

Karbonhidrat (g): 3.84 Potasyum (mg): 42

Protein (g): 1.3 Kalsiyum (mg): 52

Yağ (g): 15.32A vitamini (iu): 393

Lif (g): 3.3 Demir: 0.49